INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Felicjan Korytowski h. Mora      portret Felicjana Korytowskiego - według oryginału w Bibliotece Baworowskim we Lwowie - repr. w: Kazimierz Chłedowski, Z przeszłości naszej i obcej, Lwów 1935, niepag. karta ilustr. między s. 4 a 5 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło ko

Felicjan Korytowski h. Mora  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1968-1969 w XIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Korytowski Felicjan h. Mora (ok. 1720–ok. 1810), generał wojsk kor. Był synem Antoniego (zm. 1740), dziedzica Padniewa w pow. gnieźnieńskim, i Anny Łaskawskiej. Od młodych lat poświęcił się karierze wojskowej. Najpierw służył w armii pruskiej, gdzie uzyskał niższe stopnie oficerskie. Po powrocie do kraju został pułkownikiem i dowódcą regimentu pieszego buławy w. kor., a następnie generał-majorem wojsk kor. Od ok. r. 1755 był komendantem m. Lwowa. W t. r. ożenił się z Teofilą Szaszewską, wdową po Adamie Krzywcu. Gdy w r. 1766 Komisja Wojskowa zarządziła ze względów oszczędnościowych redukcję w oddziałach autoramentu cudzoziemskiego, K. zatrzymał na własny koszt w swym regimencie 60 szeregowców przeznaczonych do zwolnienia. Przez cały czas konfederacji barskiej stał wiernie przy królu. Już w początkach stycznia 1768 r. przeszkodził Józefowi Pułaskiemu i Michałowi Krasińskiemu w próbach zawiązania konfederacji w czasie trwania kontraktów lwowskich. W końcu kwietnia alarmował gen. Piotra Kreczetnikowa o niebezpieczeństwie ze strony konfederatów i uzyskał na wsparcie szczupłego garnizonu ok. 200 Rosjan. W połowie t. r. K., ratując życie 100 więźniom hajdamackim, wykorzystał ich przy pracach publicznych, budowie fabryki i tzw. Kamienicy Andriollego, a następnie przez 4 lata zatrudniał w swej manufakturze lwowskiej. Po wybuchu wojny tureckiej Komisja Wojskowa postanowiła 9 XI wysłać K-ego na wzmocnienie garnizonu do Kamieńca Podolskiego. Ze względu jednak na niebezpieczeństwo dróg F. K. Branicki nie wykonał tego zarządzenia. Od końca zimy 1769 r. K. opatrywał miasto w amunicję i żywność oraz umacniał jego mury.
Gdy Rosjanie wiosną opuścili miasto, K. 3 V ostrzegał o niebezpieczeństwie ze strony konfederatów, ale w dwa tygodnie potem otrzymał z gabinetu królewskiego wymijającą w tej sprawie rezolucję. Istotnie 26 V podstąpił pod Lwów Kazimierz Pułaski. Na żądanie kapitulacji K. odpowiedział, że bronić się będzie aż do śmierci. Dn. 1 VI przybyli jeszcze Józef Bierzyński i Ignacy Potocki, którzy zapewniali K-emu posiadane stopnie i komendę. K. obiecywał poddać miasto dopiero po przystąpieniu do konfederacji króla i Komisji Wojskowej. Konfederaci przypuścili więc szturm trwający 10 godz., który K. dzielnie odpierał i sam osobiście z rezerwą dragonu spędził konfederatów Pułaskiego z zajętych już wałów. Potrafił przy tym nakłonić obywateli lwowskich do walki z konfederatami; wyraźnych ich sympatyków osadzał nawet w areszcie. K. za swą postawę otrzymał od dworu specjalną pochwałę i w nagrodę majątek Brylińce w ziemi przemyskiej. Dn. 6 t. m. I. Potocki ogłosił w grodzie buskim manifest potępiający postępek K-ego. Gdy zaś 5 t. m. K. bez porozumienia się z Komisją Wojskową wpuścił do miasta na garnizon 5 sotni kozackich, wywołało to wielką burzę. Marszałkowie złączeni pod Muszyną manifestem z 4 VII ogłosili K-ego zdrajcą i odrodkiem i skazali go «na łapanie». Obruszył się również na K-ego stary hetman Jan Klemens Branicki, a Tadeusz Lipski, kasztelan łęczycki, domagał się od Komisji Wojskowej przykładnego ukarania K-ego za to «crimen». Istotnie komisja musiała z początkiem marca 1770 r. rozpocząć śledztwo przeciwko K-emu. K. wciąż jednak trwał wiernie przy królu. Trzy razy odrzucał propozycje poddania się przedkładane przez Marcina Lubomirskiego, który 26 VII 1769 r. podstąpił pod Lwów i 1 VIII rozpoczął ostrzeliwanie miasta kulami ognistymi własnego pomysłu. Katarzyna Kossakowska, kasztelanowa kamieńska, wydała wówczas przeciwko K-emu manifest, oskarżając go o spalenie przedmieść lwowskich, a i później pomawiając, nie bez słuszności, o zabiegi w sprawie powiększenia załogi rosyjskiej.
Komisja Wojskowa 22 V 1770 r. poleciła ponownie K-emu obsadzić Kamieniec, ale już z drogi, ze Złoczowa, cofnęła go z powrotem do Lwowa. W końcu t. m. K. zamknął bramy twierdzy przed pułkownikiem Michałem Kreczetnikowem, ale Rosjanin wszedł do miasta przy użyciu siły. Nie przyszedł już mu jednak z pomocą, gdy Antoni Szyc podstąpiwszy pod Lwów nocą z 6 na 7 VII rozbił na przedmieściach przednie straże rosyjskie. Od tego czasu K. nie brał już udziału w walkach. Troszczył się o odsyłanych ze Lwowa na wschód jeńców konfederackich. Ostatni oddział wojsk polskich dowodzony przez K-ego opuścił Lwów 16 IX 1772 r., po oddaniu przez Rosjan miasta Austriakom. W t. r. otrzymał za swą wierną służbę Order Św. Stanisława. Po wyjściu z wojska osiadł na wsi, ale znaczną część każdego roku spędzał we Lwowie, gdzie z żoną do późnej starości prowadził dom otwarty, przyjmując w salonach swej okazałej kamienicy elitę galicyjską jak też gości z terenów Rzpltej. Zmarł bezpotomnie. Cały majątek zapisał w r. 1809 swemu dalekiemu krewnemu Franciszkowi Ko-rytowskiemu (1763–1827).

Portret K-ego w Muz. Narod. im. Jana III we Lwowie (do 1939); – Enc. Org.; Enc. Wojsk.; Boniecki; Stupnicki H., Herbarz Polski, Lw. 1859 II; Uruski; Żychliński, V, VIII 201, 301; – Dzieduszycki M., Żywot Wacława Hieronima Sierakowskiego arcybiskupa lwowskiego, Kr. 1868 s. 225–8; Geschichte des gegenwärtigen Kriegs zwischen Russland, Polen und der Ottomannischen Pforte, Frankfurt-Leipzig 1771 V 17; [Kaczkowski S.], Wiadomości p konfederacji barskiej, P. 1843 s. 135; Konopczyński W., Kazimierz Pułaski, Kr. 1931; tenże, Konfederacja barska; Korzon T., Dzieje wojen, Kr. 1923 III; tenże, Wewnętrzne dzieje, III; Łoziński W., Salon i kobieta, Lw. 1921 s. 117 (reprod. portretu), 124; Papce F., Historia miasta Lwowa w zarysie, Lw.–W. 1924 s. 173; Pawłowski B., Wojsko koronne i Komisja Wojskowa w dobie konfederacji barskiej 1768–1772, w: Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego, W. 1962; tenże, Zajęcie Lwowa przez Austrię 1772 r., Lw. 1911 s. 26, 30–3 (reprod. portretu s. 31); Schmitt H., Dzieje panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, Lw. 1880 III 292; Wasy-lewski S., Historie lwowskie, Lw.–P. 1921 s. 11; – Akta grodz. i ziem., XXIII; Karpiński F., Pamiętniki, Wyd. P. Chmielowski, W. 1898 s. 40; Kitowicz A., Pamiętniki, Wyd. W. Zawadzki, Lw. 1882 I 147; Korespondencja między Stanisławem Augustem a Ksawerym Branickim, Wyd. L. Gumplowicz, Kr. 1872 s. 8, 11, 25, 34, 41, 45, 53, 58, 80–1, 100, 105, 122, 150, 155, 162, 168, 170–1, 177; Kreczetnikow P., Dziennik wojennych działań, P. 1874 s. 91–2, 165; Listy Katarzyny z Potockich Kossakowskiej, kasztelanowej kamieńskiej, Wyd. K. Waliszewski, P. 1883; Listy Wojciecha Jakubowskiego do Jana Klemensa Branickiego, Wyd. J. Bartoszewicz, W. 1882 s. 129, 170, 210–4; Lubomirski S., Pamiętniki, Wyd. W. Konopczyński, Lw. 1925; Materiały do dziejów wojny konfederackicj 1768–1774 r., Wyd. W. Konopczyński, Kr. 1931; Materiały do konfederacji barskiej r. 1767–1768, Wyd. S. Morawski, Lw. 1851 s. 136–8, 152–3; Moszczeński A., Pamiętnik do historii polskiej, P. 1867 s. 149; – AGAD: Zbiory Anny z Potockich Ksawerowej Branickiej rkp. nr K I 7 XV a, nr K I 7 XVI e (korespondencja K-ego); Arch. Państw. w Ł.: Zbiory Bartoszewiczów, Teki Wessla rkp. 134 s.74–9, 131; B. Jag.: rkp. nr 6672 s. III 1, 13v, nr 6673 s. 13; B. PAN w Kr.: rkp. 1145; B. Ossol.: rkp. nr 163 II s. 129–32, 202, nr 3213.
Wacław Szczygielski

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.